ශ්‍රී ලංකාවේ මුං ආනයනය සහ අපනයනය

 ශ්‍රී ලංකාවේ මුං ආනයනය සහ අපනයනය 

1. මුං ආනයනය

පසුගිය වසර පහක කාලය තුල ශ්‍රී ලංකාවේ සාමාන්‍ය වාර්ෂික මුං නිෂ්පාදනය මෙ. ටො. 12640 වන අතර දේශීය අවශ්‍යතාවය මෙ.ටො. 25128 පමණ වේ. රටේ සමස්ත නිෂ්පාදනය දේශීය ඉල්ලුම සපුරාලීමට නොහැකි බැවින් එම නිෂ්පාදන ඌනතාවය පිරවීම සඳහා ඉතිරි ප්‍රමාණය රට තුලට ආනයනය කිරීමට සිදුවේ. ප්‍රධාන වශයෙන් ඕස්ට්‍රේලියාව, මියන්මාරය, තායිලන්තය සහ ඉන්දියාව යන රටවලින් ශ්‍රී ලංකාවට මුං  ආනයනය කිරීම සිදු වේ. පසු ගිය දසක දෙකකට ආසන්න කාලය දෙස බැලීමේදී ශ්‍රී ලංකාවට මුං ආනයනය කරන ප්‍රමාණය 2009 දක්වා ක්‍රමයෙන් වැඩි වී පසුව සීග්‍රයෙන් අඩු වී ඇත. එම කාල වකවානුව තුල ශ්‍රී ලංකාවේ මුං නිෂ්පාදනය ඉහල යාම මේ සඳහා හේතු වී ඇත. නිෂ්පාදන වියදම අතින් බැලු විට 2000 වසරේ සිට 2018 වසර වන විට ආනයන පිරිවැය රුපියල් මිලියන 173 සිට 2238 දක්වා 1293% කින් වැඩි වී ඇත. මෑතකාලීනව වැඩිම මුං ප්‍රමාණයක් වන මෙට්‍රික් ටොන් 16425 ක ආනයනයක් 2018 වසරේදී සිදු කර ඇති අතර ඒ සඳහා රුපියල් මිලියන 2238 වැය වී තිබේ. වගු අංක අනුව 2018 වසරේදී රටේ සමස්ත උපයෝජ්‍ය මුං ප්‍රමාණයෙන් 62% ආනයනික මුං වලින් සම්පුර්ණ කර ගැනීමට හැකි වී තිබේ.   

ප්‍රස්ථාර අංක 7: ශ්‍රී ලංකාවට වාර්ෂිකව මුං ආනයනය කරන ලද  ප්‍රමාණය සහ වැය වූ පිරිවැය

මුලාශ්‍රය: රේගු දෙපාර්තමේන්තුව

මුං ආනයනය සඳහා දැරූ ඒකක පිරිවැය සැලකීමේදී අවම අගය 2000 වසරේදී මුං කිලෝ එකක් රුපියල් 25 ක් වූ අතර පසු කාලීනව ක්‍රමයෙන් එය වර්ධනය වී 2010 වසර වන විට රුපියල් 152 බවට පත් විය. නැවතත් 2017 වර්ෂය වන විට උපරිම අගය වන කිලෝ එකක් රුපියල් 177 දක්වා වර්ධනය වී ඇත.

ප්‍රස්ථාර අංක 7: ශ්‍රී ලංකාවටමුං ආනයනය කිරීම සඳහා වැය වූ ඒකක පිරිවැයහි විචලනය

මුලාශ්‍රය: රේගු දෙපාර්තමේන්තුව

ආනයනික මුං බීජ දේශීය ගොවින් නිෂ්පාදනය කරන බීජවලට සාපේක්ෂව ගුණාත්මයෙන් ඉහල අගයක් ගනියි. එහිදී, ගුණාත්මක බීජවල ලක්ෂණයන් වන විශාලත්වයෙන් ඉහල වීම, අපද්‍රව්‍ය නොමැති පිරිසිදු බීජ, පැහැදිලි වර්ණයක් සහ දීප්තිමත් ස්වභාවයක් ගැනීම සහ බීජවල රළු ගතිය අඩු වීම යන ලක්ෂණයන් ආනයනික මුං බීජවල අන්තර්ගත වී ඇත. මේ නිසා දේශීය මුං ගොවියා හට වෙළඳපොල සඳහා ඉහල තරඟකාරීත්වයකට මුහුණ දීමට සිදු වී ඇත. මුං ආනයනය විශේෂ භාණ්ඩ බදු යටතට අයත් වේ.

වගු අංක 1:  2000 සිට 20018 දක්වා ශ්‍රී ලංකාවේ දේශීය මුං නිෂ්පාදනය, ආනයනික ප්‍රමාණය, එහි ප්‍රතිශතය සහ සමස්ත උපයෝජ්‍යතාවය

වර්ෂය	දේශීය නිෂ්පාදනය (මෙ.ටො)	ආනයන ප්‍රමාණය (මෙ.ටො)	රටේ සමස්ත උපයෝජ්‍යතාවය  (මෙ.ටො)	ආනයනික ප්‍රමාණයේ අනුපාතය %
2000	11695	6767	18462	37
2001	9716	8717	18433	47
2002	10324	7121	17445	41
2003	10605	8181	18786	44
2004	7808	12673	20481	62
2005	8997	9321	18318	51
2006	7975	11495	19470	59
2007	8513	12764	21277	60
2008	8878	13728	22606	61
2009	9258	14183	23441	61
2010	11703	11515	23218	50
2011	10535	10447	20982	50
2012	11956	7912	19868	40
2013	14252	7086	21338	33
2014	14352	5123	19475	26
2015	15055	11489	26544	43
2016	14544	13862	28406	49
2017	9392	15541	24933	62
2018	9856	16425	26281	62

 මුලාශ්‍රය: ජනලේඛන හා සංඛ්‍යාලේඛන දෙපාර්තමේන්තුව

2. මුං අපනයනය 

ශ්‍රී ලංකාවේ ආනයනයට සාපේක්ෂව මුං අපනයනය ඉතා අවම ප්‍රමාණයෙන් සිදු කරන අතර එක්සත් යුරෝපිය රටවල් සහ මැද පෙරදිග රටවල් මෙහි ප්‍රධාන ගැනුම්කරුවන් ලෙස හැඳින්විය හැකිය. ප්‍රස්තාර අංක 7 ට අනුව අඩු සීග්‍රතාවයකින් වර්ධනය වන මුං අපනයනය 2010 වසරේදී සීග්‍ර ලෙස වර්ධනය වී නැවතත් අඩු වී ගොස් ඇත.    

ප්‍රස්ථාර අංක 7: ශ්‍රී ලංකාවේ  මුං අපනයන ප්‍රමාණය සහ වාර්ෂික අපනයන වටිනාකම

මුලාශ්‍රය: රේගු දෙපාර්තමේන්තුව